Zaadcel en levensader

Dit is een plek om te regeren en te vertegenwoordigen. In de vroege middeleeuwen, toen de Franken het gebied rond de Midden-Rijn in bezit namen, kozen ze deze gunstig gelegen plek nabij de monding van de Lahn om hier een adellijke zetel te vestigen.

De Salhof vormt het centrum van de lokale Frankische domeinen. In de hof woont de beheerder van de landheer. Hij is de baas over het Salland, de uitgestrekte landerijen in bezit van de koning. Het veldwerk wordt verricht door zijn knechten en meiden, dagloners en de boeren die verplicht zijn om herendiensten te verrichten. De Salhof omvat daarom ook stallen en schuren, opslaggebouwen voor de oogst en de afdracht, evenals de onderkomens van zijn personeel. Voor het adellijke gebouw wordt recht gesproken.

In het jaar 900 komt de Salhof met de bijbehorende grond ten zuiden van de Lahnmond in het bezit van het aartsbisdom Mainz. De aartsbisschoppen en keurvorsten van Mainz breiden hun machtspositie aan de noordwestelijke grens van hun rijk voortdurend uit. Ook de Salhof wordt verbouwd en uitgebreid. Dit getuigen de oudste bewaarde gebouwdelen, de romaanse vensternissen aan de westzijde die stammen uit de jaren 1150–1170.
Met de toekenning van de stadsrechten door koning Lodewijk de Beier in 1324 krijgt Oberlahnstein het recht om een stadsmuur te bouwen. Al enkele jaren later is de stad omgeven door een machtige muur van 1280 meter lang, met een voorburcht en voorafgaande gracht.
Naast de als hoekbastion dienende Martinsburg beveiligen 16 torentjes de constructie. Zes van hen zijn poorttorens. De noordoostelijke hoek van de stadsmuur wordt gevormd door de Heksen toren.

In de directe nabijheid van de Salhof wordt op de begane grond een kerker ingericht. Daar worden tijdens de heksenjachten in de 16e eeuw verdachte vrouwen vastgehouden. De Salhof, de Heksen toren en het deel van de stadsmuur aan het eind van het plein overleven de verwoestingen van de verwoestende oorlogen in de 17e eeuw. Johann Freiherr vom und zum Stein, een voorouder van de beroemde Pruisische diplomaat, verwerft de voormalige koninklijke hof en laat hem in de hedendaagse barokstijl verbouwen en uitbreiden.

In de 19e eeuw trekt de Stedelijke Markthal in het dominante gebouw. Voor het groeiende aantal toeristen en zakenreizigers wordt aan het begin van de 20e eeuw aan de andere zijde van het plein een luxe hotel gebouwd, de Kaiserhof.

Tegenwoordig is in de historische Salhof de VVV van de stad Lahnstein gevestigd, terwijl de grote zaal dient voor recepties van de administratie. De Heksen toren, een van de zes bewaarde torens van de stadsmuur, herbergt sinds 1965 delen van het museum van de stad Lahnstein. De vroegere wachtruimte van de torenbezetting op de tweede verdieping wordt gebruikt voor huwelijken en andere feestelijke gelegenheden. Op het Salhofplein bevindt zich het grootste bewaarde deel van de stadsmuur met een gereconstrueerd pad.

In een boog van de stadsmuur is een tympaan ingebouwd, een kalkstenen reliëf uit de 12e eeuw, dat oorspronkelijk als deurboogvulling van de romaanse St. Martinuskerk is vervaardigd. Een andere muurnis wordt versierd door de muntenfontein met het wapen van de stad, munten van Lahnstein uit de 14e eeuw en munten gevonden in een Romeinse muntschat.

De Stadshal uit 1973 is het evenementencentrum van de stad. De lagere ornamentgevel en het wand-, vloer- en plafondontwerp binnen in het gebouw zijn gemaakt door de veelvuldig bekroonde kunstenaar Otto Herbert Hajek. De Stadshal staat, ondanks zijn geringe leeftijd, al onder monumentenzorg vanwege zijn bijzondere vormgeving.

Een gedenkteken op het historisch beladen plein herinnert aan het verschrikkelijke lot van de Joodse inwoners van Lahnstein tijdens de gewelddadige heerschappij van de nationaal-socialisten.